Expositie 80 jarige bevrijding Reek

Het is in september 80 jaar geleden dat de geallieerden Noordoost-Brabant bevrijdden van de Duitse bezetters tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf de grens met België bereikte de colonne Reek in een dag. De expositie zal plaatsvinden in de H. Antonius Abs op 21, 22, 28 en 29 september. 

Reek nam tegen het einde van de 2e Wereldoorlog een bijzondere positie in. Dat is in de eeuwenlange militaire historie van Reek al vaker gebeurd door haar plek op de landkaart: in noord-zuidelijke richting ingeklemd tussen Maas en Peel, in oost-westelijke richting aan de eeuwenoude weg van Nijmegen naar Den Bosch. Echter nimmer zal de impact voor de bevolking intenser geweest zijn dan tijdens de 2de Wereldoorlog.

Voor deze expo gebruiken ze een belangrijk document: het dagboek van pastoor Van Kemenade. Hij schrijft in zijn dagboek: ‘Reek lijkt wel één legerkamp’. Gaandeweg het lezen van zijn dagboek ontdek je het steeds meer: het is waar: heel Reek wàs een legerkamp!

Reek werd weliswaar op de eerste dag na de inval van de geallieerden bevrijd, maar feitelijk startte in Reek het ervaren van de oorlog pas tijdens en nà haar bevrijding in september 1944. Reek maakt Market Garden in al haar facetten mee: overvliegende bommenwerpers op weg naar de brug in Grave, parachutisten die 500 m over de gemeentegrens neerdaalden in het buurdorp Velp en de dagenlang langstrekkende legervoertuigen die vanuit de Reekse bossen de Rijksweg opdraaiden richting Grave.

Al tijdens Market Garden liep Reek vol met troepen met hun legervoertuigen, omdat de operatie Market Garden stokte voor Arnhem.

Het verblijf van de legereenheden kreeg een permanent karakter na het mislukken van Market Garden: Reek werd de hele winter de uitvalsbasis voor de Canadese legereenheden, die het front rond Nijmegen dat wél bevrijd was, moesten verdedigen. Pas na de successen van het Rijnlandoffensief schoof het front op Duitsland in, en keerde in maart 1945 de rust terug in Reek.

Deze expositie is tot stand gekomen door een samenwerking van de werkgroep Zuiderwaterlinie Buiten de Veste van Reek en de Heemkundekring Schaijk-Reek ondersteund door het Vrijheidsfonds en Gemeente Maashorst.

Op 12 oktober 1944 benoemt de pastoor de doelen in de nabije omgeving die de situatie in Reek onveilig maken: de Maasbrug in Grave, het vliegveld Keent net over de Maasdijk van Reek (vliegveld Reek volgens de pastoor), vliegveld Volkel, maar ook zeker de bergen militaire goederen die huizenhoog opgeslagen lagen langs de wegen in Reek: oorlogstuig, mijnen, projectielen en benzinebussen.

Nadat de geallieerden de haven van Antwerpen begin oktober volledig onder controle kregen, werd er in Nederland met de vrachtwagens en hun chauffeurs van de Red Ball Express, net als in Frankrijk, de bevoorrading van de fronttroepen opgezet. Met de lijn Antwerpen-Reek werd Reek het logistieke centrum voor de Nijmegen Salient (het uitstekende deel van het front boven de Maas). Zowel voorraden als troepen werden vanuit Reek verder naar het front gestuurd. Inkwartiering was hierdoor ongekend omvangrijk. De pastoor geeft verschillende keren aan dat ons dorp “vol” zit.

De pastoor weet alles wat hij ziet en meemaakt heel beeldend te beschrijven. Met deze expositie wordt gepoogd deze beeldende woorden te vertalen naar echte beelden aan de hand van origineel fotomateriaal uit de oorlogstijd. Naast veel foto’s uit de eigen omgeving wordt het beeldverhaal aangevuld met foto’s van elders uit die tijd, die weergeven wat de pastoor beschrijft.

Op deze wijze worden alle gebeurtenissen makkelijk toegankelijk gemaakt als een soort stripverhaal over die bijzondere plek die Reek innam tijdens de 2e Wereldoorlog.